Mađarska kuhinja oblikovana je istorijskim događajima i uticajima brojnih osvajača koji su prolazili ili vladali tom zemljom. Zato se u njihovoj kuhinji osećaju uticaji srednjoazijskih osvajača, slovenskih i nemačkih komšija, ali i turski elementi koje su prihvatili ratujući vekovima sa Turskom. Mađarska kuhinja odiše bogatstvom ljutih i pikantnih ukusa. Osnov ove bogate kuhinje čine paprike raznih sorti, slatkih, ljutih, mlevenih ili ne, zatim mast, svinjska i guščija, pavlaka, beli i crni luk, uz dodatak nekih drugih začina, ali i kupus. U mađarskoj kuhinji se dosta koristi svinjsko i živinsko meso, isto tako i rečna riba. Mađari veoma vole čorbe i supe i one su obavezan deo barem nedeljnog ručka. I njihova najpoznatija jela su prilično „čorbasta“.
Najpoznatije jelo mađarske kuhinje je gulaš, tačnije gulaš čorba, bogato začinjeno i pikantno jelo, najčešće napravljeno od govedine, mada gulaša ima više vrsta. Naziv gulaš potiče od mađarske reči za govedo. Pravilo je da u gulaš idu iste količine luka i mesa i da je jelo čorbastije. Često se u gulaš dodaju kockice krompira, ali postoji i čuveni Sekelji gulaš sa kiselim kupusom, koji iako u nazivu ima gulaš, u stvari, je paprikaš. Takozvani fiš paprikaš je, naprotiv, gulaš iako u imenu ima paprikaš, napravljen je od nekoliko vrsta rečne ribe sa dodatkom povrća-paprike i paradajza, ali bez krompira.
Za razliku od gulaša, mađarski paprikaš, inače vrlo sličan gulašu, razlikuje se od njega po tome što se u paprikaš na kraju kuvanja dodaje umućena pavlaka sa brašnom koja ga čini gušćim. Još jedna razlika izmešu paprikaša i gulaša je u tome što se paprikaš pravi i od pilećeg mesa, a gulaš ne.
Treće poznato mađarsko jelo, slično gulašu i paprikašu, je perkelt, koji se pravi kao i gulaš, tečnost mu se dodaje malo po malo, ali tako da na kraju ostane vrlo malo tečnosti, praktično nema safta uz meso i u perkelt nikad se ne stavlja brašno. Perkelt je vrlo sličan francuskom raguu, sem što ragu obavezno sadrži malu količinu paradajza. Perkelt i paprikaš se serviraju sa prilogom od testenine.
Tokany je još jedno mađarsko jelo slično ovim prethodnim, u mađarsku kuhinju je dospelo iz Rumunije. Razlikuje se po tome što se meso ne seče na kockice kao za gulaš, nego na trakice, a umesto luka se koristi dosta bibera i majorana, kao i slanine. Može da se pravi od različitih vrsta mesa.
Mađarska kuhinja je bogata raznovrsnim supama, bilo samo od povrća ili sa mesom, najčešće pilećim, sa pečurkama. Kupus je omiljeno mađarsko povrće i pripremaju razna jela od njega, počev od supe do punjenog kupusa. Koriste i kiseli kupus.
Hortobađska palačinka je slano predjelo napunjeno mlevenom teletinom i preliveno bešamel sosom.
Iz mađarske kuhinje treba pomenuti i kobasice-poznata debrecinska kobasica, jakog ukusa koji joj daje paprika, a blago je prodimljena. Ona se priprema kuvana. Poznate su još i kobasice iz Đule i iz Bekeščabe, prva se pravi sa biberom, a druga sa kimom, a obe inače sadrže papriku. Svetski poznata je i mađarska Pikova salama.
Mađari imaju i neke druge poznate specijalitete, kao što su langoš ( kao naše mekike) i pompoš, vrsta filovanog testa sa dodatkom krompira koje se peče, tradicionalno u posebnim pećima i samo na bagrmovim drvima.
Mađarska kuhinja može da se pohvali i nekim odličnim poslasticama, od kojih je svakako, najpoznatija Doboš torta, Eksterhazi torta, kao i Gundel palačinke i Somloi galuška-meka piškota sa čokoladnim prelivom i šlagom, tu je i čuvena mađarska štrudla sa raznim punjenima od oraha i maka, kao i tradicionalni kurtoš kolač ili dimnjak kolač. Kurtoš kolač se prvi put pominje od strane mađarskog kuvara u današnjoj Slovačkoj (nekada zvana Gornja Ugarska) na kraju 18.veka, a današnji recept je potekao iz Transilvanije u Rumuniji sredinom 20. veka i nekako je opšte prihvaćen kao tradicionalni mađarski kolač.
Mađari imaju nekoliko poznatih žestokih pića-kajsijevača iz Kečkemeta, šljivovica iz Bekeščabe i Unicum gorki biljni liker sličan našem Pelinkovcu ili Gorkom listu. Najpoznatije mađarsko vino je svakako Tokaj.
Comments